Сёння інтэрнет-прастора найбольш запатрабаваная.

1. Публікацыі ў нашым клубе чытаюць людзі зацікаўленыя, у тым ліку і спецыялісты ды палітыкі.

У спрэчкі яны пакуль не кідаюцца, але на кантралюемых інтэрнет-рэсурсах размяшчаюць агляды нашых публікацый.

Сам я не прафесійны гісторык, таму на старонках выданняў займаюся пакуль краязнаўчай тэматыкай.  У гэтым накірунку публікацыі на папяровых носьбітах маю. Сам факт іх размяшчэння гаворыць за тое, што рэдактары альманахаў і гадавікоў іх успрымаюць станоўча.

2. З чаго вы ўзялі, што нешта ў гэтым артыкуле агітуе за падзел па нацыянальнай адзнацы? Асабіста я, як казаў Васіль Іванавіч Чапаеў, - за інтэрнацыянал ))

3. Што да праведнікаў, то сам дзіўлюся, чаму нашы сябры клуба  не размяшчаюць што-небудзь пра Праведнікаў свету, што ратавалі габрэяў у часы Вялікай Айчыннай вайны. А гэтых праведнікаў у нас недзе за семсот.

Калі вы маеце на ўвазе сучасных адметных людзей, то пра вядомых мне праведнікаў - Машэрава, Прытыцкага ужо пісаў. Скора паспрабую размясціць артыкул "Сустрэчы з Генадзем Бураўкіным".

Дарэчы, раю вам пачытаць цікавы артыкул пра нашага земляка А.А.Грамыка, што на днях размяшчаўся на гэтым сайце.

Сучасных праведнікаў я нешта не назіраю, таму пра іх і не пішу

Вы испанскую, английскую и другие короны считаете демократиями? Это демократии в пределах предоставленных возможностей. И только.

Но мы говорим о другом времени. Тогда именно централизация власти позволила создать и расширить Московию, а затем - Российскую Империю. Польша же доигралась в "либерум вето"

В каждом народе имеется масса людей, которых волнует сохранение национального достояния. Урбанизация может подвинуть эту тему на второй план, но полностью лишить сложившуюся народность своего языка, традиций, обрядов и верований она не в состоянии.

Перекосы можно поправить спокойно, без лишней суеты. Это народ понимает и поддерживает.

Однако в руках спекулянтов от политики национальная тема, порой, начинает выдвигаться на первый план с расчётом на то, что  манипуляции  общественным сознанием помогут им оседлать белого коня и на нём прорваться к власти.

Опасны и радикальные проявления национализма, которые в лучшем случае заканчиваются  "чемодан - вокзал - к своим соплеменникам".

Преодолению негативов в национальном вопросе и посвящена данная статья, как и некоторые ранее опубликованные. Что тут непонятного?

В разных регионах было по-разному. Однако не в названии дело. Люди в давние времена были малограмотными, а большинство и вовсе грамоту не знали. Но они разговаривали на белорусской мове и звали себя "тутэйшыми". У них была своя обрядность, свои верования и это было главным в идентификации.

Мы ведём свой род с начала XIX века, когда его основатель Пётр Савицкий приехал из Франции организовывать ткацкое производство. Однако мои бабушки и пробабушки, считавшие себя польками, знали белорусский язык и с дворовыми людьми и местными жителями разговаривали на белорусской мове. Знали они, что этот народ - белорусы.

К тому же, почитайте воспоминания Эдварда Войниловича. Белорусский вопрос в них изложен очень подробно и толково

 Ну, тады вы, напэўна, Канецкага Дзяніса павінны ведаць. Ён на вілейшчыне займаецца як мінулым, так і цяперашнім станам. Запытайцеся ў яго. Дзякуй за размову 

Вы, Барыс, крыху на вілейшчыне пабылі і з'ехалі, а я там нарадзіўся і пражыў амаль 20 гадоў ды і цяпер час ад часу наведваюся ды пішу пра родныя мясціны.

Так, на "крэсовых" тэрыторыях прапольскія настроі існавалі. Але ў мястэчках, куды былі прысланы настаўнікі, ксяндзы, медыкі, чынавенства, ваенныя, памежнікі і г.д. Значны ўплыў мелі і асаднікі Пілсудскага, якія атрымалі зямельныя надзелы.

На вёсках жа беларускі строй быў пераважны. І Сяліцкі адзначае, гэтую розніцу, бо ён жыў у міжваенны перыяд не ў амаль цалкам паланізаваным Даўгінаве, а ў невялікай вёсачцы Мікуліна, што за 5 км ад мястэчка.

Калі вы цікавіцеся ўсімі гэтымі пытаннямі, то ў хуткім часе зможаце набыць толькі што выдадзены гісторыка-краязнаўчы гадавік "Вілейскі павет", прэзентацыя якога скора будзе праводзіцца ў выдавецтве "Галіяфы". Там надрукавана вялікая праца Францішка Сяліцкага і мой нарыс пра складаны лёс майго дзеда - за царскім часам ваеннага хірурга, а за польскім часам - вядомага на вілейшчыне лекара.

Хачу заўважыць, што сам я - беларускамоўны аўтар на палову польскага паходжання і на гэтым сайце пішу на рускай мове, каб мяне разумелі іншыя.

На гэта звяртаюць увагу і нашы сябры клуба з Прыбалтыкі і Расіі.

Ведаеце што. Даследчыкі бываюць розныя. Адны глядзяць у рот начальству, другія патрафляюць каньюнктуры таго ці іншага часу, а трэція прытрыліваюцца ўзважаных меркаванняў і ніколі не ідуць насуперак сумленню.

Прафесар-славіст Францішак Сяліцкі - мой зямляк і нават далёкая радня па матчынай лініі, працуючы ў Вроцлаўскім універсітэце, атрымаў вялікае прызнанне не толькі польскіх, але і расійскіх навукоўцаў, што вельмі спачувалі, калі ён пайшоў у лепшы свет у 2002 годзе.

Гэта быў бескампрамісны чалавек з беларускімі каранямі, які не баяўся ні польскіх уладаў, ні нядобразычліўцаў, за што яго вельмі паважалі паўсюдна ў асяродку  навукоўцаў-славістаў.

Толькі адзін прыклад. Ці кожны б набраўся мужнасці ў Польшчы часоў Валенсы ў  сваёй фундаментальнай працы напісаць: "для насельніцтва з беларускай свядомасцю гэта быў прыкры перыяд асіміляцыі і проста акупацыі тых зямель "панскай Польшчай". Бо таксама відавочна, што II Рэч Паспалітая не была справядлівая для свядомых беларусаў, што зараз мы вымушаны прызнаць"?

Таму я і арыентуюся на даследванні такіх навукоўцаў, як Францішак Сяліцкі, а не казачнікаў. 

Адносна залішняй цікавасці да гісторыі сярод студэнцкай моладзі і інтэлігенцыі, то я з вамі цалкам згодзен. Гэта дыктуецца не столькі патрэбай часу, колькі жорсткай барацьбой за панаванне над свядомасцю людзей паміж дзяржаўнікамі і лібераламі. Калі ў апошніх не хапае аргументаў, то ў ход ідуць міфы і хлусня. Нічога ў гэтым дзіўнага не бачу.

Империи рушатся не потому, что "помаленьку" должны это делать, а потому, что начинают отставать от других в экономическом развитии. 

Все  процессы в ВКЛ и Московии шли одновременно, только условия были разные. 

Факт того, что  Московское государство опередило хозяйственное развитие ВКЛ и обеспечило большую степень централизации власти, что в те времена было определяющим в обретении могущества - факт, который  не оспаривается даже польскими исследователями, которых никак нельзя уличить в подыгрывании